ભારતના ચંદ્રયાન-3 મિશને ચંદ્રના દક્ષિણ ધ્રુવ પર સફળતાપૂર્વક ઉતરાણ કરીને ઇતિહાસ રચ્યો. તેમના ઉતરાણ સ્થળને હવે ‘શિવ શક્તિ બિંદુ’ તરીકે ઓળખવામાં આવે છે. જે અંગે તાજેતરમાં જ ઈસરોના વૈજ્ઞાનિકોએ એક મહત્વપૂર્ણ ખોજ કરી છે. અભ્યાસ અનુસાર ચંદ્રના આ દક્ષિણ ધ્રુવની સપાટી લગભગ 3.7 અબજ (3 અબજથી વધુ) વર્ષ જૂની છે. અભ્યાસ દરમિયાન, હાઇ-રિઝોલ્યુશન રિમોટ સેન્સિંગ ડેટાસેટ્સની મદદ લેવામાં આવી હતી. આ ખુલાસો કરનારા વૈજ્ઞાનિકોની ટીમમાં બેંગલુરુમાં ઇસરોના ઈલેક્ટ્રો ઓપ્ટિક્સ સિસ્ટમ સેન્ટર, અમદાવાદની ફિઝિકલ રિસર્ચ લેબોરેટરી અને ચંદીગઢની પંજાબ યુનિવર્સિટીના નિષ્ણાતો સામેલ હતા. આ લોકોએ ચંદ્રયાન-3ની લેન્ડિંગ સાઇટ એટલે કે શિવ શક્તિ પોઇન્ટનો નકશો તૈયાર કર્યો હતો.
તેઓએ શોધી કાઢ્યું છે કે ચંદ્રયાન ત્રણની લેન્ડિંગ સેટ અંદાજે 3.7 અબજ જૂની છે. ઈસરોના વૈજ્ઞાનિકોના નવા અભ્યાસ મુજબ, લેન્ડિંગ સાઇટ વિસ્તારની ઉંમર આશરે 3.7 અબજ વર્ષ હોવાનો અંદાજ છે. રસપ્રદ વાત એ છે કે, આ સમયગાળા દરમિયાન પૃથ્વી પરના સૌથી જૂના સૂક્ષ્મજીવાણુઓનો વિકાસ થયો હતો. અમદાવાદ સ્થિત ઇસરોની ફિઝિકલ રિસર્ચ લેબોરેટરીની વૈજ્ઞાનિક ટીમ મોર્ફોલોજિકલ અને ટોપોગ્રાફિક વિશ્લેષણ કર્યા પછી આ નિષ્કર્ષ પર પહોંચી છે. આ અંગે વિગતે વાત કરીએ તો, ઉચ્ચ-રિઝોલ્યુશન રિમોટ સેન્સિંગ ડેટાસેટ્સનો ઉપયોગ કરીને, બેંગલુરુમાં ઇસરોના ઇલેક્ટ્રો ઓપ્ટિક્સ સિસ્ટમ્સ સેન્ટર, અમદાવાદમાં ભૌતિક સંશોધન પ્રયોગશાળા અને ચંદીગઢમાં પંજાબ યુનિવર્સિટીના વૈજ્ઞાનિકોની એક ટીમે ચંદ્રયાન-૩ લેન્ડિંગ સાઇટનું મેપિંગ કર્યું, જેને ‘શિવ શક્તિ’ બિંદુ તરીકે પણ ઓળખવામાં આવે છે. ૨૩ ઓગસ્ટ, ૨૦૨૩ ના રોજ, ચંદ્રયાન-૩ અવકાશયાન વિક્રમ લેન્ડર અને પ્રજ્ઞાન રોવરને લઈને ચંદ્રના દક્ષિણ ધ્રુવ પર ઉતરાણ કરનાર પ્રથમ બન્યું, જેનાથી ભારત ભૂતપૂર્વ યુએસએસઆર (હવે રશિયા), યુએસએ અને ચીન પછી ચંદ્ર પર સોફ્ટ લેન્ડિંગ કરનાર ચોથો દેશ બન્યો છે.
